Πολυφίλητη, του Νίκου Ψιλάκη
Ξεκινώντας την ανάγνωση της Πολυφίλητης, ο αναγνώστης
επιστρέφει στα ζοφερά χρόνια της πολιορκίας του Χάνδακα, του Μεγάλου Κάστρου,
από τους Τούρκους. Τα γεγονότα της πολιορκίας είναι γνωστά και ο συγγραφέας δεν περιορίζεται σε αυτά. Χρησιμοποιεί το ιστορικό γεγονός της πολιορκίας ως
το στημόνι πάνω στο οποίο συνταιριάζει με περίσσια συγγραφική τέχνη το υφάδι
των προσωπικών ιστοριών των ηρώων. Δε θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Η ιστορία
ενός τόπου, η αληθινή ιστορία, θεμέλιο έχει τις ιστορίες των απλών ανθρώπων.
Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου, ο αναγνώστης
βυθίζεται στη δίνη του χρόνου και βρίσκει τον εαυτό του μέσα στο Μεγάλο Κάστρο.
Κλεισμένος. Πολιορκημένος, πορεύεται μαζί με τη Φραντζέσκα, μαζί με όλους τους
χωραΐτες, προς το τέλος. Ή προς την αρχή. Σ’ αυτή τη διαδρομή, ο αναγνώστης βιώνει
μια διπλή πολιορκία. Της πόλης και της ψυχής. Δύσκολη η πορεία. Είτε με την
Φραντζέσκα, είτε με τον Αυγουστή, είτε με τον μισέρ Λορέντζο, είτε με την
Εργινούσα ταυτιστεί, ο δρόμος είναι τραχύς. Κι αυτό, γιατί οι ήρωες παλεύουν να
παραμείνουν ελεύθεροι όντας πολιορκημένοι.
Ο συγγραφέας, μέσα στις τετρακόσιες
εξήντα έξι σελίδες της πολιορκίας, καταφέρνει, μέσα από τις ώρες του χθες,
να στείλει μηνύματα σπουδαία στον άνθρωπο του σήμερα: Όποιος δεν έχει μνήμη
δεν έχει ζωή. Τ’ αφανέρωτα εγκλήματα δε
βαραίνουν μοναχά τους δράστες. Χρέος του δούλου, να πολεμά να ζει δίχως
αφεντάδες και να θυμάται πως καμιά φυλακή δε σπάει μοναχή της. Όποιος μπορεί ν’
αναγαλιάζει με την ομορφιά του κόσμου, αυτός μπορεί ν’ αγγίξει και τον Θεό, κι
ας τον αγγίξει μονάχα με τ’ ακροδάχτυλά του. Πόλεμος δεν είν’ άλλο από την
τέχνη να λέει κανείς ψέματα και να γίνεται πιστευτός. Και, χρέος όλων η παύση του
γιατί ο πόλεμος, νεκροταφείο των ονείρων είναι….
Ο συγγραφέας, μέσα στις τετρακόσιες εξήντα έξι σελίδες της
πολιορκίας, καταφέρνει επίσης, να
αποτυπώσει και τον προβληματισμό του περί ποίησης: Πώς γίνεται κανείς
ποιητής και για τι νοιάζονται οι ποιητές; Διαβατάρικα πουλιά είναι οι ιδέες και
ο ποιητής δεν πρέπει να ξεχνά πως πρέπει να μάθει να διαβάζει τις ψυχές των
ανθρώπων. Ο ποιητής δεν πρέπει να ξεχνά πως κάνουν κουμάντο οι ήρωες και οι
λέξεις και όχι ο ίδιος. Δεν πρέπει να ξεχνά πως ο ρόλος της τέχνης στις
δύσκολες ώρες είναι μεγάλος…
Οι ήρωες της Πολυφίλητης πορεύονται σε ξεχωριστά καλντερίμια της πολιορκημένης τους ψυχής. Όμως, κοινός ο στόχος. Η απόδραση από τον φόβο και τα γεννήματά του, τη στασιμότητα, την αδράνεια, την απάθεια. Αγωνίζονται να βρεθούν εκτός των τειχών. Κι ο δημιουργός τους, ο Νίκος Ψιλάκης, βάζει όλες του τις δυνάμεις να τους βοηθήσει. Και το πετυχαίνει…
