Να είχα, λέει, μια τρομπέτα, της Μάρως Δούκα

Με το που άρχισα, σε συνθήκες αναγκαστικού εγκλεισμού, να διαβάζω το νέο μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα, με τρόπο ανεξήγητο βυθίστηκα στον χώρο και τον χρόνο και βρέθηκα στην ανοιξιάτικη ακροποταμιά του χωριού μου. Σε μια πέτρα κάθισα, άξιο απορίας πώς δε γλίστρησα, και αφέθηκα στη γοητευτική διήγηση της Κάκιας, της αγέννητης, μα ορισμένης να γεννηθεί, ηρωίδας του βιβλίου.

Κι έγινε της Κάκιας η φωνή  ένα με το νερό που κυλούσε και κι έβρεχε τα πόδια μου. Άλλοτε ήρεμα κι άλλοτε με πεισμωμένη κραυγή η Κάκια, για τις γυναίκες της ζωής της αγωνιζόταν να μιλήσει.  Κι ήταν τέτοια η ορμή του λόγου της μα και του νερού η δύναμη, που θαρρείς και άρχισα να βλέπω, να διαβάζω, να θυμάμαι, τις ιστορίες των γυναικών της δικής μου ζωής. Πομπή ολόκληρη, μες στο νερό, γυναικών γελαστών μα και γυναικών αγέλαστων. Γυναικών που υποτάχτηκαν στη μοίρα της εποχής τους μα και γυναικών που σήκωσαν το ανάστημά τους στη μοίρα.

Στο ερώτημα αν το νέο βιβλίο της Μάρως Δούκα είναι ένα βιβλίο που μιλάει για τις γυναίκες, προορισμένο να διαβαστεί μόνο από γυναίκες, η απάντηση είναι ξεκάθαρα, όχι. Το βιβλίο, βεβαίως, μιλά για τις γυναίκες. Για τις γυναίκες που γνώρισαν και γνωρίζουν καλές ώρες στη ζωή τους. Για τις γυναίκες όμως, επίσης, που κακοπάθησαν και που δυστυχώς κακοπαθαίνουν ακόμα και σήμερα στη ζωή τους. Για τις γυναίκες, τέλος, που ποτέ δεν έμειναν και δε μένουν αδιάφορες μπροστά στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα της εποχής τους. Το βιβλίο ετούτο λοιπόν, μπορεί να προσφέρει στη γυναίκα αναγνώστρια, την ικανοποίηση ότι ο αγώνας της ζωής της δεν περνά απαρατήρητος αλλά και για τον άνδρα αναγνώστη, το βιβλίο αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως υπενθύμιση του χρέους σεβασμού του αγώνα ζωής της κάθε γυναίκας.

Σαν το ποτάμι που πάντα κυλά και δε λιμνάζει, ρέει το κείμενο της αγαπημένης μας συγγραφέως. Ο αναγνώστης που θα αποφασίσει να δροσιστεί στα νερά του, αναζωογονημένος θα βγει…

[Μάρω Δούκα, Να είχα, λέει, μια τρομπέτα, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2022]

 Στο Σύνορο της Πόλης, του Κυριάκου Στρατουδάκη

  Έναν χρόνο μετά τις "Δακρυγόνες Αναμνήσεις", είχα τη χαρά να διαβάσω το δεύτερο βιβλίο του Κυριάκου Στρατουδάκη, με τίτλο "Στο Σύνορο της Πόλης". Στο σχόλιό μου αυτό, συνειδητά, δεν επέλεξα να προβάλω τον πραγματικά εξαιρετικό τρόπο γραφής του Κυριάκου. Θαρρώ πως αν το έκανα, θα στερούσα τη χαρά που γεννά η πρώτη συνάντηση του αναγνώστη με τον πνευματικό δημιουργό. Επέλεξα να σταθώ στις σκέψεις που γεννήθηκαν μέσα μου, σχετικά με τον ποιητή και τον ρόλο που αυτός καλείται να παίξει μέσα από κάθε έργο του.

    Αφού τελείωσε, λοιπόν, η πρώτη ανάγνωση του βιβλίου του Κυριάκου, έμεινα με την  περίεργη αίσθηση  ότι μέσα στις σελίδες του υπάρχει ένας σύνδεσμος, ένα αόρατο υφάδι, που η αρχή του χάνεται στο παρελθόν. Στη δεύτερη ανάγνωση, το υφάδι άρχισε να ξετυλίγεται και με οδήγησε στα χρόνια τα βυζαντινά, τότε που έζησαν και έδρασαν οι Ακρίτες. Να θυμηθούμε ότι Ακρίτες ήταν τα παλικάρια που περιφρονώντας την ευζωία, τη νοικοκυρεμένη ζωή, τη σιγουριά των πόλεων και των χωριών, στάθηκαν στις άκρες, στα σύνορα δηλαδή της αυτοκρατορίας, ακοίμητοι φρουροί. Έτοιμοι να κονταροχτυπηθούν με τη βαρβαρότητα των κάθε λογής επιδρομέων.

       Θα μου πείτε, τι σχέση έχει η δική μας εποχή και η ποίηση, μ’ εκείνα τα δύσκολα και αβέβαια για την ανθρώπινη ύπαρξη, χρόνια; Ας το σκεφτούμε λίγο. Εμείς, οι άνθρωποι του σήμερα, μάθαμε να ζούμε στην πόλη και στην όποια σιγουριά αυτή μάς προσφέρει. Ξορκίσαμε τους Φόβους και τις Αγωνίες μας, ανάβοντας φώτα εκτυφλωτικά που τις σκιές καταδιώκουν. Τις δικές μας σκιές. Που αν και τους άξιζε η αγάπη μας, τις αποδιώξαμε και καμωνόμαστε πως άγνωστές μας είναι.

Έτσι, στους δρόμους της πόλης που δεν γνωρίζουν τι σημαίνει λιόγερμα, συνηθίσαμε να βαδίζουμε. Το σύνορο της πόλης, τη δική μας άκρη, το σημείο όπου το φως δίνει τη θέση του στο σκοτάδι, το ξεχάσαμε. Το αρνηθήκαμε, το απαγορεύσαμε ακόμα και σαν σκέψη στον εαυτό μας. Φυσικό είναι να γεννηθεί μέσα μας το εξής ερώτημα: Υπάρχει τελικά, κάποιος που, με θάρρος, μπορεί ν’ αφήσει τη σιγουριά της φωτισμένης πόλης και το σύνορό της να διαβεί;

Την απάντηση στο ερώτημα αυτό, οι πιο πολλοί την έχετε ήδη μαντέψει. Ναι, σίγουρα υπάρχει. Κι άλλος δεν είναι από τον ποιητή! Που σαν τον Ακρίτα των παλιών καιρών, φόβο δεν έχει την ώρα που θα κονταροχτυπηθεί με όσα έγιναν μα και με όσα δεν έγιναν. Φεγγάρι κάνει την ανάμνηση και με το αίμα της πληγής του, γραφή όμορφη στεριώνει!

Κι εμείς, οι πάντα εν ανάγκη μα και πάντα κερδισμένοι αναγνώστες, τα βήματα του ποιητή ακολουθώντας, στο σύνορο της δικής μας πόλης στεκόμαστε. Με τις σκιές μας φιλιώνουμε και, τον τρόπο βρίσκουμε ν΄ αγκαλιάσουμε όσα έγιναν και όσα δεν έγιναν και να ονειρευτούμε, όσα θα γίνουν.

    Αξίζουν, πραγματικά, συγχαρητήρια στον Κυριάκο για τη νέα του ποιητική δουλειά! Είμαι σίγουρος πως θα τον ξανασυναντήσουμε και ελπίζω αυτό να γίνει σύντομα. Γιατί, όπως πολύ σωστά λέει, το ταξίδι στο πέλαγος των λέξεων δεν τελειώνει.

Καλή Αντάμωση, Κυριάκο!

 

[Κυριάκος Στρατουδάκης, Στο Σύνορο της Πόλης, εκδόσεις Ραδάμανθυς, Χανιά, Άνοιξη 2022]