Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!, του Γουίλιαμ Φώκνερ

    Πολλές φορές επιλέγουμε ενστικτωδώς, αυτόματα ίσως, τον τίτλο του επόμενου βιβλίου που θα διαβάσουμε. Κάποιοι θα πουν ότι δεν υφίσταται το στοιχείο του ενστίκτου ή του αυτοματισμού σε οποιαδήποτε, απλή ή σύνθετη, επιλογή της ζωής μας. Πάντα υπάρχει το αίτιο, αόρατο ίσως αλλά υπαρκτό.

    Δεχόμενος την άποψη της ύπαρξης αιτίου, σκέφτομαι ότι πίσω από την «ενστικτώδη» επιλογή τούτου του βιβλίου, δεν μπορεί να κρύβεται άλλο αίτιο εκτός από τον τίτλο του. Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ! Η κραυγή του βασιλιά Δαυίδ μπροστά στο άψυχο κορμί του τριτότοκου γιου του, ο οποίος παρασυρμένος από την εξαιρετική ομορφιά του και την αγάπη του λαού προς το πρόσωπό του, εξεγέρθη εναντίον της βασιλικής και πατρικής εξουσίας και εν τέλει, τιμωρήθηκε πεθαίνοντας βίαια ως συνέπεια της ύβρεως που είχε συντελεστεί.

    Βιβλικό το περιεχόμενο, λοιπόν, του μυθιστορήματος του Φώκνερ; Δίχως αμφιβολία, όχι. Το βιβλίο μιλά για τον αμερικανικό νότο, θα πει κάποιος αναγνώστης. Α, θα εξεγερθεί άλλος αναγνώστης, διαβάσαμε το " Όσα παίρνει ο Άνεμος" της Μάργκαρετ Μίτσελ, το είδαμε και -τρεις ολόκληρες ώρες- στον κινηματογράφο, φτάνει πια με τον αμερικανικό νότο! Αν αντιμετωπίσουμε το έργο αυτό του Φώκνερ ως μια ηθογραφική εξιστόρηση, θα έχουμε διαπράξει ένα μεγάλο ατόπημα και μια μεγάλη αδικία για τον συγγραφέα. Κι αυτό, διότι το κυρίαρχο στοιχείο σε αυτό το σπουδαίο βιβλίο είναι το στοιχείο της τραγικότητας στη ζωή του ανθρώπου. Από καταβολής κόσμου, το τραγικό συντροφεύει τον άνθρωπο. Αοράτως, ελέγχει την τήρηση των αρχέγονων νόμων και επιβάλει τη μεγίστη των ποινών. Την πτώση. Η οικογενειακή συμφορά και τα ανθρώπινα πάθη, που υποτάσσουν τους ήρωες στην ανελέητη μοίρα, αποτελούν τον πυρήνα ετούτου του βιβλίου. Και γύρω από αυτόν τον πυρήνα ο Φώκνερ με αριστοτεχνικό τρόπο, πολλές φορές λες και είναι βυθισμένος σε πυρετικό παραλήρημα, κραυγάζει ενάντια στο άδικο. Ενάντια στο προαιώνιο άδικο που καταδυναστεύει τη γυναίκα, ενάντια στο άδικο που γεννά το βδέλυγμα του φυλετικού ρατσισμού, ενάντια στο κοινωνικά άδικο.

    Ο ζεστός αέρας του αμερικανικού νότου με την ευωδιά της ανθισμένης γλυσίνας, συμπαρασύρει κι εμάς, τους εν ανάγκη αναγνώστες και μας  φέρνει στο Κατοστάρι του Σάτπεν. Παλεύουμε να φωνάξουμε, να προειδοποιήσουμε τους ήρωες για τα επερχόμενα δεινά, μα η φωνή μας, άφωνη. Τη μοίρα του, μας θυμίζει ο Φώκνερ, μόνος του τη γεννά ο άνθρωπος. Και μόνος του την αντιμετωπίζει…

 

[Γουίλιαμ Φώκνερ, Αβεσσαλώμ Αβεσσαλώμ!, μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδόσεις Gutenberg, Ιούνιος 2021]